Szanowny Panie Prezydencie,

Zwracamy się do Pana z apelem o wycofanie postanowienia o zarządzeniu referendum. Dostrzegamy potrzebę debaty i zmiany obowiązującej ordynacji wyborczej, która ma liczne wady. Jednak zamiast referendum proponujemy zorganizowanie pierwszego w Polsce, ogólnokrajowego panelu obywatelskiego. Dlaczego panel obywatelski, a nie referendum?

Referendum, które ma dotyczyć kwestii uregulowanej w Konstytucji, a taką jest ewentualne wprowadzenie jednomandatowych okręgów wyborczych w wyborach do Sejmu, budzi zastrzeżenia co do zgodności z Konstytucją, której 235 artykuł określa tryb wprowadzania w niej zmian. Takie referendum nie jest w nim przewidziane, a tym samym, w opinii części konstytucjonalistów, stanowi jej naruszenie.

Ponadto pytania, które mają zostać zadane w referendum, są nieprecyzyjne. Gdyby obywatele i obywatelki wyrazili zgodę na wprowadzenie JOW-ów, na tej podstawie można wprowadzić kilka sposobów głosowania, które nie muszą odzwierciedlać woli głosujących. Z kolei z pytania dotyczącego finansowania partii nie wynika, czy po ewentualnej zmianie dotychczasowego sposobu finansowania partii będą one otrzymywały więcej środków czy mniej. Nie jest jasne, co ma być efektem zaznaczenia opcji „tak” na karcie do głosowania.

Panel obywatelski oznacza natomiast debatę losowo wyłonionej grupy obywateli i obywatelek, z uwzględnieniem kryteriów demograficznych, takich jak płeć, wiek, wykształcenie czy miejsce zamieszkania. Narzędzie to umożliwi rozważenie różnych możliwości zmiany systemu wyborczego – panelistom można przedstawić do zaopiniowania nie tylko JOW-y, lecz także system mieszany, obecną ordynację proporcjonalną oraz ordynację preferencyjną. Wynik panelu jest bardziej przemyślany niż w przypadku referendum, gdyż paneliści mają możliwość poznania zalet i wad każdego z systemów wyborczych, wyrobienia sobie pogłębionej opinii dzięki debacie oraz konsultacjom z ekspertami. Demokracja kosztuje, jednak tu akurat, zamiast 100 milionów złotych na referendum, można osiągnąć lepszy efekt niższym kosztem.

Zależy nam na tym, aby podejść do zmian w ordynacji na poważnie, zamiast pod wpływem kampanii wyborczej.

Z wyrazami szacunku,

dr Marcin Gerwin, Sopocka Inicjatywa Rozwojowa

Agnieszka Ziółkowska, Pracownia Demokracji, Kongres Ruchów Miejskich

Tomasz Leśniak, Kraków Przeciw Igrzyskom

Jan Śpiewak, Miasto Jest Nasze

Artur Celiński, Res Publica, Magazyn Miasta

Ewa Lieder, Gdańsk Obywatelski

Danuta Kuroń

dr hab. Jan Sowa, Uniwersytet Jagielloński

prof. Krzysztof Podemski, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza i Otwarta Akademia, Poznań

prof. Adam Ziółkowski, Uniwersytet Warszawski

Adam Wajrak, dziennikarz

Joanna Mytkowska, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie

dr Maja Grabkowska, Sopocka Inicjatywa Rozwojowa

dr Kacper Pobłocki, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

Małgorzata Tarasiewicz, Mieszkańcy dla Sopotu

dr Iza Desperak, Uniwersytet Łódzki

Joanna Erbel, Kongres Ruchów Miejskich

Beata Chmiel, Obywatele Kultury

Magdalena Błędowska, Krytyka Polityczna

Roman Kurkiewicz, Collegium Civitas, TVN24

Agata Szczęśniak, socjolożka

Lech Mergler, Stowarzyszenie Prawo do Miasta, Poznań

Katarzyna Szczepańska, Fundacja Komitet Inicjatyw Lokalnych

Jakub Szczepański, Fundacja Komitet Inicjatyw Lokalnych

Anna Wachowska- Kucharska, Społeczna Inicjatywa Wyborcza Poznaniacy

Beata Nowak, Zielone Wiadomości

Adam Ostolski, Partia Zieloni

Agnieszka Grzybek, Partia Zieloni

Ewa Wójciak, Teatr Ósmego Dnia

Michał Zadara, reżyser teatralny

Aleksandra Sołtysiak-Łuczak, Stowarzyszenie Kobiet Konsola

dr Anna Strzałkowska, Uniwersytet Gdański

Przemysław Filar, Wrocławskie Forum Miejskie

Maria Klaman, Krytyka Polityczna

Ewa Stokłuska, socjolożka

Marta Żakowska, Magazyn Miasta

Michał Augustyn, Pracownia Dóbr Wspólnych

Rafał Górski, Instytut Spraw Obywatelskich

18 maja 2015 roku