Wstęp

W marcu 2011 r. mieszkańcy małego miasteczka Sedgwick w stanie Maine, na wschodnim wybrzeżu USA, przyjęli jednogłośnie, w bezpośrednim głosowaniu, uchwałę w sprawie lokalnej żywności, zgodnie z którą farmerzy z ich okolicy mogą sprzedawać żywność bezpośrednio konsumentom z pominięciem stanowych i federalnych regulacji. Uchwała ta pozwala na przykład na to, by farmerzy sprzedawali niepasteryzowane mleko lub sery domowej roboty. Wkrótce potem uchwały w sprawie lokalnej żywności przyjęli mieszkańcy innych miast z tego stanu – z Penobscot i z Blue Hill. Ekologiczni farmerzy i ogrodnicy z Maine próbowali wcześniej zmienić prawo stanowe, jednak nie powiodło się to i mieszkańcy postanowili wziąć sprawy w swoje ręce, by odzyskać kontrolę nad regulacjami dotyczącymi żywności. W uchwale przyjętej w Penobscot mieszkańcy stwierdzają między innymi:

Uznajemy, że mamy prawo do wytwarzania, przetwarzania, sprzedawania, kupowania i konsumowania lokalnej żywności, promując w ten sposób samowystarczalność, dbając o zachowanie rodzinnych farm i lokalnych tradycji żywnościowych. Prawo do posiadania lokalnego systemu żywnościowego jest związane z naszym niezbywalnym prawem do samostanowienia. Stwierdzamy, że federalne i stanowe regulacje stanowią przeszkodę dla lokalnej produkcji żywności i są uzurpowaniem sobie naszego obywatelskiego prawa do swobody wyboru żywności.

Przyjęcie uchwały w Blue Hill przyciągnęło uwagę stanowego komisarza z departamentu rolnictwa, który w liście do mieszkańców zaznaczył, że nie mają prawnej możliwości wyłączenia swoich farm spod prawa stanowego. Mieszkańcy Blue Hill wiedzieli, że uchwała budzi wątpliwości od strony prawnej, jednak i tak przyjęli ją zdecydowaną większością głosów. W Penobscot przegłosowanie uchwały zostało przyjęte długą i głośną owacją, choć tam również mieszkańcy zdawali sobie sprawę z tego, że prawo stanowe jest nadrzędne w stosunku do prawa lokalnego.

Czy jednak musi być tak, że mieszkańcy miast Penobscot czy Sedgwick nie mogą sami decydować o tym, czy w ich mieście można sprzedawać mleko prosto od krowy czy też nie? Czy sposób wytwarzania domowych smakołyków, które sprzedawane są podczas festynów, musi być regulowany przez prawo stanowe, krajowe lub nawet międzynarodowe? Dążenie do tego, by lokalne społeczności mogły same, w demokratyczny sposób, decydować o sprawach związanych z żywnością jest dążeniem do suwerenności żywnościowej.

Książka “Żywność i demokracja” stanowi wprowadzenie do koncepcji suwerenności żywnościowej - przedstawione jest jej tło, czyli przyczyny, dla których powstała, a także jakie ma zastosowanie w praktyce, w kwestiach takich jak dostęp do ziemi, metody uprawy roślin czy sprzedaż żywności. Kluczowe znaczenie ma rozdział drugi, który poświęcony jest usprawnieniu demokracji, albowiem to prawdziwa demokracja jest podstawą suwerenności żywnościowej.

Dużo miejsca w książce poświęcone jest sytuacji w państwach rozwijających się, to tam bowiem suwerenność żywnościowa jest najpilniej potrzebna. To tam wybuchają zamieszki z powodu zbyt wysokich cen żywności, to tam największa część ludności cierpi głód. Suwerenność żywnościowa jest zaś kompleksowym sposobem na to, by poprawić jakość życia ludzi z krajów Afryki, Azji czy Ameryki Południowej.

SPIS TREŚCI

1. Dlaczego suwerenność żywnościowa?
- Ubóstwo i niedożywienie na świecie
- Globalne wyzwania
- W stronę zrównoważonego stylu życia

2. Demokracja w praktyce
- Idea demokracji
- Decentralizacja: demokracja na serio
- Żywa demokracja z Ameryki Północnej
- Demokracja lokalna
- Referenda ogólnokrajowe

3. Dostęp do ziemi
- Jak to podzielić?
- Kolonialne zakusy

4. Farma jako ekosystem
- Łańcuch pokarmowy w glebie
- Ekologiczne ogrody i pola
- Ochrona roślin
- Gildie
- Leśne ogrody
- Demokracja a ekologia
- Potencjał ekologicznego rolnictwa
- Rolnictwo a ochrona klimatu
- Permakultura

5. Zrównoważona gospodarka
- Gospodarka a zasoby ropy
- W stronę gospodarki lokalnej

Podsumowanie
Dodatki

Książkę “Żywność i demokracja” można zamówić bezpłatnie na stronie programu “Akcja dla Globalnego Południa” lub pobrać ją w wersji elektronicznej tutaj.